Dava türleri nelerdir?

BOŞANMA DAVALARI

Boşanma davalarına Aile Mahkemeleri bakmaktadır, Aile Mahkemesinin olmadığı yerlerde bu davalara Asliye Hukuk Mahkemeleri bakmaktadır.

Boşanma davaları evlilik birliğini sonlandıran davalardır.

Boşanma davaları kamu düzenini yakından ilgilendirir. Anayasamız aileye özel önem verdiğinden aile kurumu devletin koruması altındandır. Ayrıca boşanma, toplumu da derinden etkilemektedir. Bu yüzden devlet aileye büyük önem vermektedir ve kanun koyucu boşanma sebeplerini sınırlı olarak belirlemiştir.

Evlenmek için iki kişinin özgür iradeleri ile evlendirme memurunun huzurunda karşılıklı olarak rıza göstermeleri yeterli iken, boşanma ancak boşanma davasında verilecek mahkeme kararı ile olabilmektedir. Boşanma davaları toplumu olumsuz etkilemektedir ve bu olumsuz etkiyi olabildiğince azaltmak amacıyla boşanma kurumu kamu düzeninden sayılmış ve tarafların boşanmak için karşılıklı rızaları yeterli görülmemiştir.

Kanun koyucu tarafından boşanma sebepleri tek tek sayılmış ve boşanabilmek için katı, tarafların değiştiremeyecekleri, boşanmayı zorlaştıran koşullar getirilmiştir. Boşanma davalarında kanunun gösterdiği sebeplerin dışında sebep gösterilemez. Ancak Medeni Kanununun ilgili maddelerinde gösterilen sebeplerin dışında boşanma davası açılacak ise de boşanma sebebi gösterilirken iyice değerlendirme yapılarak yasadaki boşanma sebeplerinden hangisine daha yakınsa o sebebe dayanılmalıdır. Sebebin açıklanmasında sadece bir boşanma sebebine değil, birkaç boşanma sebebine de dayanmak mümkündür. 

Her ne kadar hukukumuzda anlaşmalı boşanmadan bahsedilmekte ise de, pratikte bu tür boşanma davasında mahkemenin üstün denetimi ve gözetimi devam etmektedir. Yasanın aradığı şartların varlığı halinde ve davaya bakan hâkimde evliliğin devam edemeyeceği kanaati oluşursa boşanmaya karar verebilir.

Son günlerde hukukumuzun bazı alanlarında çekişmelerin mahkemeye götürülmeden çözümü için zorunlu arabuluculuk kurumu getirilmiştir.

Mevcut durumda boşanma davalarında zorunlu arabuluculuk uygulaması bulunmamaktadır. Son zamanlarda boşanma davalarında da zorunlu arabuluculuk uygulaması getirileceği konuşulmaktadır. Ancak, boşanma davasının kamuyu ilgilendiren konularında karar verecek olan yine hakim olacaktır. Velayet gibi, çocuğun üstün yararının söz konusu olduğu konularda arabuluculuktan bahsetmek şimdilik mümkün değildir. 

Boşanmanın sosyolojik boyutu düşünüldüğünde uzman kişilerin ve kurumların boşanma sayılarının azaltılması ve boşanmada yaşanan derin sarsıntıların hafifletilmesi için araştırma ve inceleme yaparak yasa koyucuya bilimsel katkı yapmalarının zorunluluk arz ettiğini söylemek kaçınılmaz gerçektir.

Boşanma davalarının önemli kısmı aile içi şiddetten kaynaklandığı söylenmektedir. 

Evliliklerin korunması ve boşanma davalarını önlemek aile içinde yaşanan şiddeti görmezden gelmek, hoş görmek hukuki olmadığı gibi, vicdani de değildir. Aile içi şiddetin varlığı halinde yetkili kişilere ihbarda bulunmak ve var olan şiddeti kayıt altına aldırmak boşanma davasında önemlidir. Aile içi şiddeti önlemek için tüm bilimsel önlemlerin ve tedbirlerin alınması gerektiğini ve ancak bu şekilde aile kurumunun korunabilcineceğini ve ailenin yapısını daha sağlıklı ve dirençli hale getirilebileceğini düşünmekteyiz. Boşanma davaları tarafları en çok hırpalayan dava türüdür. Coşkun duygular, zaten tükenmiş olan olumlu duyguları tamamen yok etmekte ve tarafların her konuda uzlaşmaz tutum içine girmelerine sebep olmaktadır. Boşanma davalarının tabi olduğu Kanun Türk Medeni Kanunudur. Her vatandaşın boşanırken de “medeni” olmasını temenni ediyoruz. 

Evlilik içinde hastalıklı ilişkiler yumağında yaşamaktansa, boşanmayı tercih etmek çocuklar ve diğer aile bireyleri için de daha yararlıdır. 

İnsan hayatında boşanmak da evlilik gibi normal karşılanmalıdır.

BOŞANMA DAVALARI VE ÇEŞİTLERİ 

( BOŞANMA SEBEPLERİ )

Boşanma davası zor bir davadır. Mümkünse boşanma davalarında çekişme yolu tercih edilmemelidir. Anlaşma yolunu seçmek taraflar ve varsa çocuklar için daha yararlıdır. Anlaşma yolunun tercih edilmesi halinde birçok mahrem konular ifşa olmaz, ilişkilerin ve duyguların “insani” seviyede kalması boşanma sonrası yaşam için daha anlamlıdır.

Tavsiyemiz, aile içi şiddet yoksa evliliğin devamını sağlamak için tüm yollar denenmeli, uzman kişi ya da kurumlardan yardım ve destek talep edilmelidir. Boşanma yoluna gidilecekse de öncelikle anlaşma yoluna gidilmelidir. Anlaşmaya varılamıyorsa, taraflar arasında incitici davranışlarda bulunmaksızın Medeni Kanunu’na dayanarak verilecek olan mahkeme kararını sabırla beklemek olacaktır. 

Boşanma davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin oturduğu yer veya davadan önce son 6 ay birlikte oturulan yer mahkemesidir. 

Yürürlükte olan Kanunumuzda boşanma sebepleri 6 maddede gösterilmiştir. Boşanma davaları bu 6 maddede gösterilen boşanma sebeplerinden birine veya birkaçına dayandırılmak zorundadır.

1. Zina Sebebiyle Boşanma Davası- ( MK – madde 161) görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin oturduğu yer veya davadan önce son 6 ay birlikte oturulan yer mahkemesidir. Zinanın ispatlanması şarttır. Sürelere de uymak zorunludur. Zina sebebiyle açılan davada zinanın gerçekleştiğini kesin delillerle kanıtlamak gerekir. Hâkim tüm delilleri bir bütün olarak değerlendirerek hayatın olağan akışına uygunluk denetimi de yapar.  

2. Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davası (MK- 162)- görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin oturduğu yer veya davadan önce son 6 ay birlikte oturulan yer mahkemesidir. Daha çok tanıklarla ispatlanır. Yasanın öngördüğü sürelere dikkat etmek gerekir. Bu dava türünde maddi ve manevi tazminat talebi diğer boşanma sebeplerinden daha ön plana çıkar. 

3. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme Nedeniyle Boşanma Davası – ( MK- 163)-  görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin oturduğu yer veya davadan önce son 6 ay birlikte oturulan yer mahkemesidir. Tanık ve olaylar yoluyla ispatlanır.  Yasanın öngördüğü sürelere dikkat etmek gerekir. 

4. Terk Sebebiyle Boşanma Davası - (MK- 164) görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin oturduğu yer veya davadan önce son 6 ay birlikte oturulan yer mahkemesidir. Sürelere uymak önemlidir. Terki kesin delillerle kanıtlamak gerekir. 

5. Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası –(MK-165) görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin oturduğu yer veya davadan önce son 6 ay birlikte oturulan yer mahkemesidir. Hukuken geçerli raporla akıl hastalığının varlığı kanıtlanmalıdır. Hastanın yaşına ve evlilik süresine göre hâkim özel tedbir yoluna gidebilir.

6. Evlilik Birliğinin Sarsılması Nedeniyle Boşanma Davası – ( MK-166)- görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin oturduğu yer veya davadan önce son 6 ay birlikte oturulan yer mahkemesidir. Evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle boşanma sebebi ve davası boşanma davasının genel sebebi olarak da görülebilir. Kanıtlamak için birçok olay ve kanıt bu sebebin içine sokulabilir. 

ÖNEMLİ:

· Eski kanunda ayrı olarak tanzim edilen Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davası ve Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası – 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 Numaralı Kanununda tek maddede toplanmıştır.

· Kanunda anlaşmalı boşanma adı altında bir düzenleme mevcut değildir.

· ( Zina Durumunda Suçüstü Yapılması Talebi– hukukumuzda zina suç olmaktan çıkarılmıştır. Bu kurum uygulanmamaktadır. )

· (Zina Yapan Eşi Şikâyet Dilekçesi – hukukumuzda zina suç olmaktan çıkarılmıştır. Bu kurum uygulanmamaktadır.)

·Terk Sebebiyle İhtar Talebi -  görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin oturduğu yer veya davadan önce son 6 ay birlikte oturulan yer mahkemesidir. Boşanma davası değildir. Ancak, ihtardan sonra öngörülen süre sonunda ihtar alan eş ortak konuta dönmez ise ihtarda bulunan eş için haklı sebebe dayalı olarak Terk Sebebiyle Boşanma Davası açma hakkı doğar. İhtar yerine getirilmez ise terk sebebine dayanan boşanma davasını kazanmak kolaydır.  

NÜFUS DAVALARI

Nüfus davaları özellikli olan davalardır. Nüfus Davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkemeler ise nüfus kütüğünün bulunduğu yer ve kişinin oturduğu yer mahkemesidir. Ancak nüfus davalarının daha kısa sürmesi isteniyorsa bizim görüşümüze göre dava nüfus kütüğünün bulunduğu yerde açılması daha isabetli olacaktır. Nüfus davalarının hukukçu tarafından takip edilmesinin daha yararlı olacağını düşünüyoruz. 

Nüfus davaları aşağıda gösterilen tasnifte olduğu gibi adlandırılabilir. 

1. Adın Değiştirilmesi Davası – bu davada bu hak sadece bir defa kullanılabilir. 

2. Yaş Düzeltme Davası- bu hak sadece bir defa kullanılabilir. 

3. Soyadının Değiştirilmesi Davası

4. Ölü Kaydının Düzeltilmesi Davası

5. Sağ Kaydının Düzeltilmesi Davası

6. Nüfus Kayıtlarındaki Mükerrer Kaydının Düzeltilmesi Davası

7. Nüfus Kütüğündeki Din, Mezhep, Milliyet veya Medeni Halin Düzeltilmesi Davası

8. Din Değişikliği Davası- 

9. Cinsiyet Düzeltilmesi Davası ( Hatalı Cinsiyet Kaydı)- nüfus kütüğündeki hatalı kayıt düşülmesi sebebiyle bu dava açılır. Hatalı kayıt ancak mahkeme kararı ile düzeltilebilir. 

10. Cinsiyet Değişikliği Davası ( Operasyon Sonrası)- sağlık belgesi ile kanıtlanır.  Cinsiyet değişikliği kaydı ancak mahkeme kararı neticesinde kütüğe işlenir. 

11. Çocuğun Reşit Kılınmasına İzin Verilmesi Davası- özel durumların varlığı halinde bu yola başvurulur. 

12. Gaiplik Davası- gaiplik davasında birkaç süreye dikkat etmek gereklidir. Gaiplik kararı birçok aile, miras ile başka alanları doğrudan etkileyen karardır. 

13. Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi Davası – gaiplik nedeniyle evliliğin feshi kararı verilebilmesi için öncelikle gaiplik kararının kesinleşmesi şarttır. Yasada belirlenen sürenin geçmiş olması aranır. 

Önemli: Son çıkarılan Türkiye Cumhuriyet Kimlik Kartlarında din, mezhep gibi ibareler kullanılmamaktadır.  

VELAYET DAVALARI

Velayet davaları da tıpkı boşanma davasında olduğu gibi özel görevli mahkeme olan Aile

Mahkemesinde açılır.

Velayet davası boşanmaya karar veren Aile Mahkemesinde açılabildiği gibi, ana babanın

oturduğu yer mahkemesinde de açılabilir. Ancak burada daha da önemlisi müşterek çocuğun

bulunduğu yer mahkemesi öncelik kazanmaktadır. Bu sebeple velayet hakkına sahip ve

çocuğun velayet davası açılırken bulunduğu yer boşanma davasını sonuçlandıran mahkemenin

yargı alanı dışında olup olmadığına bakmak gerekir. Alakasız yerde dava açılması halinde aile

mahkemesi yetkisizlik kararı verecektir.

Özetle söylemek gerekirse yetkili mahkeme velayet hakkı verilen tarafın bulunduğu (

çocuğun), oturduğu yer aile mahkemesidir.

Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Aile mahkemesi kurulamayan yerlerde, aile mahkemesinin görev alanına giren dava ve işler,

o yerde bulunan asliye hukuk mahkemesince görülecektir. Böyle bir durumda, davanın, asliye

hukuk mahkemesinde açılırken, aile mahkemesi sıfatıyla açılması zorunlu değildir; asliye

hukuk mahkemesi olarak açılsa da, mahkeme, görevsizlik kararı vermeyip, tıpkı bir aile

mahkemesi gibi hareket ederek, karar verecektir. Ancak genel mahkeme olan Asliye Hukuk

Mahkemesi, özel mahkeme (aile mahkemesi) sıfatıyla, davaya baktığını belirtmesi gerekir.

Aile mahkemesi kurulan yerlerde aile mahkemeleri ile asliye hukuk mahkemeleri arasındaki

ilişki görev ilişkisidir. Bunun sonucu olarak, aile mahkemesi bulunan yerlerde aile

mahkemesinin görevine giren konularda yanlışlıkla dava asliye hukuk mahkemesinde açılırsa

Asliye Hukuk Mahkemesi davayı görevsizlik nedeniyle reddedecektir

Velayet davası açılabilmesi için mutlaka anne veya baba olma şartı aranmaktadır. Boşanma

davasının sonuçlanmış ve kesinleşmiş olması gerekir. Velayet davası dendiğinde geçici

velayetten değil mahkeme ilamıyla verilen velayetten bahsedilmektedir.

Velayet davaları çocuk reşit yaşına ulaşıncaya kadar her zaman açılabilir. Velayet davası

açılabilmesi için mutlaka haklı gerekçelerin bulunması zorunludur. Hâkim öne sürülen

gerekçeleri titizlikle ve yine boşanma davasında olduğu gibi çocuğun üstün yararını gözeterek

karar verecektir.

Velayet davası velayeti uhdesinde bulunan tarafa karşı açılır. Zira boşanma davası sonucunda

taraflar ortak velayet hususunda bir anlaşmaya varıp hâkim de ortak velayet anlaşmasını

onaylamamışsa, velayet taraflardan birine, yani anneye veya babaya verilir. Uygulamada çok

nadir rastlanan ortak velayet hakkını genelde yüksek eğitimli ve bundan da önemlisi yüksek

ebeveyn bilincinde olan ve ortak çocukların menfaatini ön planda tutan boşanmış çiftler

kullanmaktadır.

Boşanma davası sonucunda velayet hakkı verilmeyen tarafa hâkim çocukla kişisel ilişki

kurulmasına karar verir.

Türk Hukukunda velayet hakkı sadece anne veya babaya tanındığından, büyük anne veya

büyük babaya böyle bir hak tanınmamıştır.

Velayet davalarında çocuğun yaşı önem kazanmaktadır. Yaşı küçük ve mutlaka anneye

muhtaç durumda olan çocuklar anneye verilir. Ancak bu husus mutlak değildir. Özel

durumların varlığı halinde hâkim velayeti anneye vermeyebilir.

VELAYET DAVALARI BAŞLIĞI ALTINDA AŞAĞIDAKİ DAVA ÇEŞİTLERİNİ

GÖSTERMEK MÜMKÜNDÜR;

1. Velayetin Kaldırılması Davası – velayetin kaldırılması davası velayet hakkına sahip

olmayan tarafça çocuğun oturduğu/bulunduğu yer aile mahkemesinde açılır. Bu

davada başarıya ulaşabilmek için velayet hakkına sahip tarafın bu hakkını kullanırken

çocuğu fiziksel ve ruhsal menfaatlerini önemli derecede ihmal ettiğini kanıtlamak

veya başka sebeplerden dolayı bu hakkını yeterince kullanamadığının ispatlanması

gerekir. Bu davada her çeşit yasal delil kullanılabilir. Hâkim hukuken geçerli

sebeplerin varlığı halinde velayetin kaldırılmasına karar verecektir. Bu davada da

küçüğün üstün yararı gözetilecektir.

2. Velayetin Geri Verilmesi Davası - bu dava da velayet hakkına sahip olmayan tarafça

çocuğun oturduğu/bulunduğu yer aile mahkemesinde açılır. Ancak bu davayı açan

taraf velayetin kaldırılması davasında velayet hakkını kaybeden taraftır. Velayetin geri

verilmesi davasında davacı, hangi sebeple velayeti geri istediğini açıklamak ve bu

iddiasını kanıtlamak zorundadır. Hâkim ileri sürülen gerekçeleri haklı görmesi halinde

velayeti geri verecektir. Hâkim bu davada da çocuğun üstün menfaatini gözetlemek

zorunda olacağından, karar gerekçesinde velayeti kullanan tarafın kusurunu ve

yetersizliğini kesin delillere dayanarak göstermek zorundadır.

3. Çocukla Kişisel İlişkinin Değiştirilmesi/Kaldırılması Davası – bu dava çeşitli

sebeplere dayandırılabilir. Boşanma davasında çocukla kişisel ilişki kurulması hakkı

tanınan tarafın değişen şartlar sebebiyle bu ilişkinin değişen şartlara uygun olarak

değiştirilmesini talep edebilir. Burada önemli olan, velayet hakkına sahip olan tarafın

çocukla kişisel ilişkinin değiştirilmesi hususunda yasal bir hakka sahip midir? Velayet

hakkına sahip olan tarafın çocukla kişisel ilişkinin değiştirilmesini değil de

kaldırılması hususunda yasal bir hakka sahip midir? Bu hususlarda dava açabilir mi?

Bu iki hususta da velayet hakkına sahip taraf dava hakkına sahip olduğunu söylemek

mümkündür. Şartları varsa ve çocuğun üstün yararı bunu gerektiriyorsa hâkim çocukla

kişisel ilişki hakkına kısıtlama getirebilir veya tamamen kaldırabilir. Çocuk idrak etme

yetisine sahipse hâkim çocuğu da dinler ve çocuğun görüşlerini de dikkate alır.

4. Büyük Anne ve Büyük Babanın Torunla Kişisel İlişki Kurma Davası – görevli ve

yetkili mahkeme velayet hakkına sahip tarafın ( çocuğun oturduğu) yer aile

mahkemesidir. Bu davada özel şartların bulunması zaruridir. Türk Hukukunda büyük

anne be büyük babaya velayet ve kişisel ilişki kurma hakkı tanınmadığından, ancak

istisnai şartların varlığı halinde kişisel ilişki kurulmasına hâkim karar verecektir. Bu

özel şartlar ne olabilir? Türk kültürünün özelliği de dikkate alındığından, büyük anne

ve büyük babaya da bu hak verilmesi tarafımızca da uygun bulunmaktadır. Çocukla

kişisel ilişki kurma hakkına sahip ebeveynin ölmesi durumunda veya bu ilişkinin fiilen

kullanılamaması sebebiyle bu hakkın otomatik olarak olmasa da hâkim kararıyla bu

hak onlara da verilebilir. Böylece kuşaklar arasındaki bağ da zedelenmiş olmaz. Bu

dava çeşidinde hâkim davacıyı veya davacıları titizlikle araştıracak, velayet hakkına

sahip tarafı ve çocuğu dinleyecek ve ondan sonra kararını verecektir.

Küçüğün anne ve babasının ölmesi veya her ikisinin de velayet hakkını kullanamayacak halde

olması durumunda en olacaktır? Bu durumunda velayet hakkı büyük anne veya büyük babaya

mı verilecektir? Yukarıda açıklanan durumun gerçekleşmesi durumunda velayet hakkı

kimseye geçmeyeceği gibi, büyük anne ve büyük babaya da geçmeyecektir. Velayet hakkı

dava yoluyla elde edilebilir mi? Kısa cevap Hayır’dır. Böyle bir durumda büyük anne be

büyük baba veya bunlardan biri ancak çocuğun bulunduğu aile mahkemesinde dava açarak

çocuğa vasi atanmalarını talep edebilirler. Vasi davası haklı görülmez ve dava reddedilirse

çocuk devletin koruması altına girecek ve çocuğun beden ve ruh sağlığı için tüm tedbirler

devletçe yerine getirilecektir.

NİŞAN DAVALARI DAVALARI NELERDİR

Nişan davalarına Aile Mahkemeleri bakmaktadır, Aile Mahkemesinin olmadığı yerlerde bu davalara Asliye Hukuk Mahkemeleri bakmaktadır. 

Nişan davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Bu konuda yapılan son değişiklikten önce görevli mahkeme davanın müddeabihine göre belirlenmekteydi.  

1. Nişan Bozulması Sebebinden Maddi Tazminat Davası

2. Nişan Bozulması Sebebinden Manevi Tazminat Davası

3. Nişan Hediyelerinin İadesi veya Bedellerinin Tahsil Edilmesi Davası 

Önemli:

· Nişan bozma sebebiyle açılan davalarda aynı davada hem maddi hem de manevi tazminat talep edilebilir.

· Nişan sebebiyle bağışlanan hediyeler hakkında dava açılamaz. Bu hediyeler geri istenemez. 

DERNEK VE VAKIF DAVALARI

Dernek ve vakıf davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise derneğin veya vakfın merkezindeki yer mahkemesidir. Yetkili mahkeme hususunda istisnalar vardır. Ceza hukuku uygulanması halinde suçun işlendiği yer dikkate alınır.  

1. Dernek Üyeliğinden Çıkarma Kararının İptali Davası- dava açma süresine uyulması davanın kazanılması için zorunludur. 

2. Derneğin Feshi Davası- derneğin feshi davasının açılabilmesi için yasada aranan şartların gerçekleşmiş olması aranır. 

3. Vakfın Tescili Davası- vakfın tescili için yasada öngörülen şartların varlığı aranır. 

4. Vakfın Uluslararası İşbirliği Yapabilmesi İçin İzin İsteme – Dilekçe Dış İşleri Bakanlığına Verilir. Uluslararası boyutu mevcuttur. Siyasi yönü de olduğu söylenebilir.   

5. Yurt İçinde Vakıf Şubesi Açma İzin Talebi – Vakıflar Genel Müdürlüğünden istenir. 

6. Vakfa Yapılan Tasarrufun Tenkisi Davası – Bu dava Vakfın Yönetim Kuruluna karşı açılır. Yetkili Mahkeme vakfedenin yer mahkemesidir. Vakfın tasarrufundan doğrudan etkilenen herkes bu davayı açabilir.   

7. Vakfın Feshi Davası – davalı, vakfın yönetim kuruludur. Vakfın feshi için kanun açık hükümler belirlemiştir. Kanunda gösterilen koşulların gerçekleştiğini ispatlamak yeterlidir.

Önemli:  Yurtdışı menşeli dernek ve vakıfların mevzuatı ile izin izleği farklılık göstermektedir. 

  KİŞİLİK DAVALARI

Kişilik davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise genel yetkiye göre belirlenir. Kişilik davası dendiğinde sadece gerçek kişi davası değil, tüzel kişi davası olarak da anlaşılması gerekir. Çünkü hukukumuzda kişi tanımına her gerçek kişiler, hem de tüzel kişiler girer. Hukukumuzda tüzel kişi olmadığı halde dava açma ve davalı olma hakkına sahip birlikler de mevcuttur. Bazı hukukçular tarafından tartışmalı olarak kabul görülse de Okul Aile Birlikleri bu duruma uygun örnek olarak gösterilebilir. 

1. İsim’e Yapılan Tecavüzün Önlenmesi Davası- bu dava yolunu gerçek veya tüzel kişiler kullanabilir. 

2. Kişilik Haklarına Yapılan Tecavüz Sebebiyle Meydana Gelen Zararın (maddi ve manevi zarar) Tazmini Davası - bu dava yolunu gerçek veya tüzel kişiler kullanabilir. 

3. Kişiliğe Yapılan Tecavüzden Dolayı Tespit Davası - bu dava yolunu gerçek veya tüzel kişiler kullanabilir. 

4. Kişiliğe Yapılan Tecavüzden Dolayı Koruma Tedbiri Davası - bu dava yolunu gerçek veya tüzel kişiler kullanabilir.

1. Evlenmeye İzin Davası– evlenemeye izin davası yaş, akıl hastalığı, kısıtlılık veya başka özel sebebiyle talep edilebilir. Mahkemenin açık izni olmadan evlilik geçerli sayılmaz. Ancak bu evlilikten çocuk doğmuş olması halinde, çocuğun menfaatleri korunur.  

2. Evlendirme Memurunun Red Kararına İtiraz Davası – memurun gerekçesinin hukuka aykırı olduğu ispatlanmalıdır. 

3. Mutlak Butlan Davası– zamanaşımına tabi değildir. Görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Mutlak butlan sebepleri çok sınırlıdır. Davayı ilgililerden her biri veya cumhuriyet başsavcısı açar. Evlilik yok gibidir. Ancak butlan evlilikten çocuk doğmuşsa çocukların hakları mahkemece gözetilir.

4. Nisbi Butlan Davası– görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.  Yetkili mahkeme davacının oturduğu yer mahkemesidir. Özel durumlar ayrıntılı bilgi içermektedir. Bu davayı açan kişi, evliliğin hata, korkutma veya hile gibi irade bozucu fiiller sebebiyle geçerliği olmadığını ileri sürer ve dayandığı sebebin varlığını her çeşit kanıtlarla ispatlayabilir. 

5. Eşin Aile Birliğini Temsil Yetkisinin Kaldırılması Davası- görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise yerleşim yeri mahkemesidir. İyi niyet kuralı dikkate alınır.

6. Eşin Aile Birliğini Temsil Yetkisinin Sınırlanması Davası - görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise yerleşim yeri mahkemesidir. İyi niyet kuralı dikkate alınır.

7. Eşin Kaldırılan Aile Birliğini Temsil Yetkisinin Geri Verilmesi Davası- görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise yerleşim yeri mahkemesidir. İyi niyet kuralı dikkate alınır. 

8. Eşin Sınırlana Aile Birliğini Temsil Yetkisinin Geri Verilmesi Davası - görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise yerleşim yeri mahkemesidir.

9. Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlüklerin Yerine Getirilmesini İsteme Davası- Dava yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesidir. İyi niyet kuralı dikkate alınır.

10. Eşin Ayrı Konut Edinmesi Davası- dava yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesinde görülür. 

11. İddet Müddetini Kısaltma Davası - dava yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesinde görülür. Kadın hamile olmadığını raporla kanıtlaması halinde veya yeniden evlenme evlenmenin sona erdiği eşle olması durumunda hâkim İddet müddetini kaldırır.